صحافی یا جلد کردن کتاب، جزوه و غیره به عملی گفته میشود که در آن ترتیب (قرار دادن فرم ها)، ته دوزی، ته چسب، سیمی و جلد کردن و در نهایت برش کتاب گفته میشود.
صحافی و انواع آن در شکل های مختلف مانند جلد کردن شومیز، جلد سخت، گالینگور و سیمی است. در ادامه به صورت جزئی به هرکدام میپردازیم.
شومیز مانند ( جلد کتاب مدرسه) میباشد. در این پروسه کتاب به صورت افست یا دیجیتال چاپ میشود. (البته بستگی به تیراژ مشتری هم داره) به عنوان مثال درصورتی که تیراژ مشتری زیاد باشد آنرا با چاپ افست انجام میدهند. اما اگر تیراژ کار کم باشد با چاپ دیجیتال انجام میشود.
ابتدا به ساکن فرم ها را بر اساس تعداد و ابعاد کتاب چاپ میکنند. در مرحله بعد فرم بعدی میکنند. که همان دسته بندی و درکنار هم گذاشتن صفحات و ترتیب بندی میباشد. جلد را طبق سایز کتاب و عطف کتاب (عطف همان گوشه کتاب است که در آن اسم و نام نویسنده را در آن قرار میدهند. به صورت خودمان به عطف طاقچه کتاب نیز گفته میشود) طراحی و چاپ میکنند. سپس با دستگاه هایی به نام دستگاه چسب گرم، اوراق ( برگه ها) به جلد چسبانده میشوند و بعد وارد مرحله نهایی که همان برش است، برش داده میشود.
شکل دیگری از صحافی جلد سخت است که جلد را به صورت کاغذ گلاسه چاپ و بعد وارد مرحله صحافی میشود. اوراق را اینبار با چسب سرد چسباند و یا ته دوزی میکنند. در ادامه به صحافی و انواع آن نسبت به جلد سخت میپردازیم.
ابتدا به ساکن جلد را سلفون میکنند. یعنی یک روکش بر روی جلد قرار داده میشود و پس از مرحله سلفونی کشی وارد مرحله صحافی میشود. سپس با مقوای سه میلیمتر که معروف به مقوای کرجی میباشد، صحافی میشود.
در صحافی جلد سخت جنس متریال آن چسب سرد میباشد. در این نوع صحافی پس از ته دوزی یا ته چسب کردن کار به آن قنداق را میچسبانند. و برای زیباتر جلوه دادن کار از تیکه پارچه هایی استفاده میکنند که به آن شیرازه میگویند.
 صحافی شومیز |
 صحافی جلد سخت |
درصحافی و انواع آن، گالینگور نیز همانند صحافی جلد سخت همه این عملیات انجام میپذیرد. ولی با این تفاوت که روی گالینگور نمیتوان چیزی را چاپ نمود. با استفاده کلیشه و حروفی که قبله به صورت شابلون وار ساخته شده است بر روی کالینگور میتوان نقوش طلاکوب ایجاد نمود. (درواقع طلاکوب رو با استفاده از شابلون روی کار پرس میکندد)
امروزه با استفاده از تکنولوژی های موجود در چاپ من، گالینگور را مبتوان به نوع دیگری ارائه نمود. با استفاده از ورق طلا ( البته نه طلای واقعی) و با استفاده از پرینتر های سوزنی، هرنوع طرح و نوشته ای را میتوان روی گالینگور چاپ نمود. مانند جلد کردن و تازه سازی اوراق پایانامه، صحافی قرآن های نفیس و کتب ارزشمند قدیمی.
حالا در اینجای این نوشته یک سوال کاربردی مطرح میشود:
تفاوت چسب گرم و چسب سرد چیست؟
چسب گرم به چسبی گفته میشود که متریال آن به صورت دانه دانه است. و با استفاده از حرارت دستگاه به صورت مایع تبدیل میشود. اوراق به آن چسبیده و بعد به جلدی (مثلا از نوع جنس شومیز) میچسبد.
چسب گرم به دو نوع متفاوت مرسوم است:
- گلاسه که دارای قدرت بیشتری نسبت به نگهداری ارتباط برگه ها با جلد است.
- تحریر که دارای قدرت متوسط تری نسبت به گلاسه است.
امروزه در صحافی و انواع آن یک نوع صحافی دیگر نیز در بازار وجود دارد که به آن صحافی سیمی گفته میشود. صحافی سیمی معمولا در صحافی کتاب های مدرسه، جزوات آموزشی و غیره کاربرد دارد.
صحافی سیمی و انواع آن شامل سه نوع مختلف از کار در بازار میباشد:
- صحافی سیمی پلاستیکی(خیلی کم در بازار موجود است و تقریبا منسوخ شده است)
- صحافی سیمی مارپیچ (نوعی از سیم در هنگام صحافی در سوراخ های پانچ شده که بر روی کار ایجاد شده است، قرار میگیرد)
- صحافی سیمی دوبل ( به صورت دوتا قلاب به هم متصل شده و در سوراخ های پانچ بر روی هم قفل میشوند)
نکته اینکه در صحافی و انواع آن سوراخ های پانچ برای انجام صحافی های سیمی کاربرد دارد. به طوریکه عطف کار در زیر دستگاه پانچ قرار گرفته و با ایجاد سوراخ بر روی کار بستری را برای قرار گیری سیم ها فراهم میکند.
 صحافی سیمی پلاستیکی |
 صحافی سیمی مارپیچ |
 صحافی سیمی دوبل |
جالب اینجاست که سوراخ های برای هر نوع از صحافی سیمی متفاوت است. به گونه ای که سوراخ های با حالت مربع برای صحافی سیمی دوبل، حالت مستطی برای سیمی پلاستیکی و حالت دایره و بیضی برای نوع صحافی سیمی مارپیچ به کار میرود.
در آخر نوع دیگری از صحافی وحود دارد که به آن صحافی مفتول یا منگنه گفته میشود.
در این نوع صحافی معمولا برای چاپ کاتالوگ و کتاب ها کم حجم (با ضخامت عطف کم) کاربرد دارد. که خود این نوع از ضحافی نیز به دو شکل میباشد:
- منگنه تخت
- منگنه لوپ
 صحافي منگنه لوپ |
 صحافي منگنه تخت |
سخن آخر:
در نهایت با توجه به مطلبی که راجع به صحافی و انواع آن (جلد کردن و تازه سازی اوراق) از سایت چاپ من مشاهده و مطالعه نمودید، به عنوان چکیده باید گفت صحافی تنوع زیادی دارد که بسته به نوع کار شما باید مناسب ترین آن انتخاب شود. در این مقاله سعی شده تا همه موارد مربوط به صحافی به زبان روان، گویا و خلاصه برای شما گردآوری شود.
میتوانید برای سفارش صحافی از جانب ما از این لینک اقدام و نمایید.
تهیه و تنظیم از نوید خطیبی در چاپ من