طراحی مخصوص چاپ – در یک تعریف کلی به هر ذهنیتی که بخواهیم به یک گرافیک (ارتباط تصویری) تبدیل کنیم، طراحی میگوییم. طراحی معمولا برای درک و فهم بهتر یک ذهنیت به کار میرود. در صنعت چاپ این تعریف کمی متفاوت است. در صنعت چاپ برای تبدیل یک گرافیک به یک شیء از طراحی استفاده میشود. حال این شیء میتواند یک کارت ویزیت که توسط دستگاه های چاپخانه تولید شود باشد، و یا یک مجسمه که توسط پرینترهای سه بعدی تولید میشود. بنابراین متوجه شدیم که مفهموم طراحی در صنعت چاپ متفاوت است. زیرا که هر طراحی باید نسبت به شیء و یا عنصر مورد نظر خود انجام گیرد.
سوالی که در اینجا مطرح میشود این است که اشیاء مربوط به صنعت چاپ چه چیز هایی هستند؟ و سوال مهمتر این است که چگونه باید برای آن ها طراحی صورت گیرد؟
در این نوشته قصد داریم تا اطلاعات بسیار گسترده ای را نسبت به طراحی های چاپی (چاپ شدنی) با شما کاربران چاپ من به اشتراک بگزاریم. برو که رفتیم 🙂
طراحی های چاپی به طراحی هایی گفته میشود که نسبت به اجاسم چاپی (قابل پذیرش چاپ) صورت میگیرد. این اجسام عموما:
-
کارت ویزیت
-
تراکت
-
سربرگ
-
فاکتور
-
بروشور
-
مهر
-
شاسی
-
لیوان
-
پیکسل
-
بنر
- و غیره (چون خییییلی زیاده اگه بخوایم نام ببریم از منوی سایت میتونید همه رو ببینید)
هرکدام از اشیاء نامبرده در بالا طراحی مخصوص به خود را دارند. اما چیزی که مهتر از طراحی هست نوع استفاده از رنگ ها در طراحی میباشد. رنگ ها مد های (حالت های) مختلفی دارند (به عنوان مثال RGB یا Hegsa) که در صنعت چاپ عموما از مد CMYK استفاده میشود. شاید این سوال برای شما مطرح شود که CMYK چیست؟ (اصن از کجا اومدش این و چرا اینقدر اسمش مزخرفه)
CMYK چیست و در صنعت طراحی مخصوص چاپ چه تاثیری دارد؟
در طراحی مخصوص چاپ در مد CMYK هر حرف نماد یک کلمه است و به طوری کامل حرف C مخفف Cyan (آبی)، حرف M مخفف Magenta (قرمز)، حرف Y مخفف Yellow (زرد) و حرف K مخفف Black (مشکی) میباشد. ناگفته نماند علت اینکه از K برای Black استفاده میشود و اینکه چرا از حرف B استفاده نمیشود این است که حرف K در حالت دقیق مخفف کلمه Key میباشد که رنگ کلیدی در این مد است و سه رنگ دیگر را مدیریت و تراز میکند.
CMYK یک حالت 4 رنگ است بنابراین رنگبندی را برای چاپ دقیق تر میکند در صورتی که RGB تنها محدود به سه رنگ قرمز، سبز و آبی میباشد و هیچ تراز کننده ای را با خود ندارد. گاها مشاهده میشود که برای دقیق تر کردن رنگ ها از 5 رنگ در یک طراحی استفاده میشود. مانند رنگ طلایی یا نقره ای و ما این رنگ ها را نمیتوانیم با تنها با چهار رنگ اصلی ایجاد کنیم و باید رنگ پنجم در طراحی به آن اضافه شود. به عنوان مثال در طراحی و چاپ کتب نفیس، اسکناس یا چاپ نقشه های به خصوص از پنج رنگ استفاده شود. البته تنها رنگ در طراحی ملاک نیست و کیفیت تصویر که آن را DPI (تراکم پیکسلی) و همینطور وضوح تصویر که آن را رزولیشن (Resolution) صدا میکنیم دارای اهمیت بسیاری هستند.
DPI چیست و چه کاربردی در طراحی مخصوص چاپ دارد؟
بیاید این بخش را با یک مثال صاده شروع کنیم. فرض کنید یک طراحی میخواهیم برای یک کارت ویزیت انجام دهیم. درصورتی که طراحی زیبا باشد و تمام استاندارد های رنگی در آن به درستی صورت گرفته باشد. اما ابعاد طراحی بسیار کوچک باشد. پس از چاپ چه اتفاقی رخ میدهد؟ یک کارت ویزیت با طراحی زیبا اما کیفیت پایین را در دستانمان خواهیم داشت. بنابراین DPI را نباید دست کم گرفت.
کلمه DPI مخفف (Dots Per Inch) هست که یعنی تعداد نقاط (پکس ها) در هر اینچ. هرچه تعداد پیکسل ها در هر اینچ از طراحی ما بیشتر باشد، طراحی ما دارای کیفیت بیشتر است. عمدتا DPI به رزولیشن وابسته است که در ادامه طراحی مخصوص چاپ توضیح خواهیم داد.
به عنوان مثال اگر ابعاد کار ما کوچک باشد(مثلا دو اینچ) DPI پایین زیاد به چشم نمی آید. هرچند که تعداد بالای DPI همیشه خوب بوده و هست. اما در یک شیء چاپی بزرگ (مثلا یک بنر چند ده متری) که رزولیشن بیشتری دارد درصورتی که میزان DPI پایین باشد تصویر تار دیده میشود. اما این نکته را هم باید در طراحی مخصوص چاپ در نظر گرفت که هرچه DPI نسبت به سایز کار بیشتر باشد و سایز کار در ابعاد بزرگی باشد. حجم فایل ذخیره شده بیشتر شده و بار سنگین تری را روی دوش دستگاه های چاپ قرار میدهید.
نکته مهمتر اینکه DPI باید حتما بر اساس اینچ باشد و نه بر اساس سانتی متر و اغلب طراحان یا مشتریان این اشتباه را میکنند که به جای تعداد پیکسل ها در هر اینچ، تعداد پیکسل ها در هر سانتی متر را در نرم افزار های طراحی شان به کار برده و باعث تولید حجم بیش از اندازه نسبت به حجم استاندارد کار میشوند.
مثلا اگر DPI برای رزولیشن ما به جای 300 پیکس در اینچ، 300 پیکسل در سانتی متر باشد معادل این میشود 762 پیکسل در اینچ و این برای طراحی و کیفیت آن یک فاجعه ست.
در قسمت های دیجیتال اگر این اشتباه را بکنیم، فایلی که میخواهد مورد چاپ قرار بگیرد، به جای اینکه در کمتر از 10 دقیقه چاپ شود، بالای نیم ساعت زمان میبرد تا تنها فایل بارگذاری شود (چه برسه به چاپ)
DPI نیز استاندارد های مخصوص به خود را دارد:
- برای چاپ کارت ویزیت DPI به میزان 300 است.
- برای چاپ روی بنر DPI استاندارد 72 میباشد.
- برای چاپ روی پلات DPI خوب 150 هست.
- برای چاپ روی اشیا از جمله لیوان، پیکسل و… بهترین DPI میزان 300 است.
- برای طراحی مهر DPI به میزان 300 مناسب است.
موارد نام برده در بالا در طراحی مخصوص چاپ تنها مربوط به رعایت استاندارد طراحی گرافیکی کار میباشد. اما در رابطه با نوع دستگاه چاپ کننده هنوز صحبتی به میان نیامده است.
خط برش در طراحی مخصوص چاپ برای چیست؟
تا اینجای کار میتواینم یک طراحی گرافیکی مناسب را ایجاد کنیم. اما آیا شناختی نسبت به دستگاهی که طراحی ما را چاپ میکند شناختی داریم؟ اگر دستگاه چاپ قدیمی بود چه؟ اگر نوع برش ها متفاوت بود چه؟ اگر نوع برش ها نسبت به ضخامت شیء یا کار متفاوت بود و کار زیبای ما را خراب میکرد چه کنیم؟
خط برش به طور خلاصه اندکی جای خطا برای دستگاه چاپ کننده ایجاد میکند و به دستگاه چاپ کننده این فرصت را میدهد که اگر کمی هم در تولید کار خطایی داشته باشد، کار خراب نشود و زیبایی خود را از دست ندهد.
وجود خط برش در طراحی به این معنا نیست که دستگاه چاپ همیشه خطا دارد و در اکثر اوقات اگر دستگاه از آخرین های تکنولوژی روز باشد، کار برش را دقیق تر انجام میدهد. اما یادمان باشد که نباید ریسک کرد.
با افزودن خط برش درست به طراحی، کار خود را نهایی میکنیم و جای هیچ ریسکی را در کار خود باقی نمیگذاریم. خط گاید (Guide) یا همان خط راهنما که در چاپ، چاپ نمیشود و تنها برای مشخص کردن خط برش است در نرم افزار های مختلف طراحی به شیوه های مختلف نمایش داده شده و استفاده میشود. مثلا در نرم افزار فتوشاپ با فشردن همزمان دکمه های Ctrl + R خط کش ظاهر میشود. و با کلیک بر روی خط کش و رها کردن کلیک موس بر روی طراحی میتوانیم یک خط راهنما (برش) ایجاد کنیم. در نرم افزار کورل نیازی به فشردن کلیدی نیست.در کورل به طور پیش فرض خط کش به طور همیشگی نمایش داده میشود. روش استفاده از آن مانند روشی است که نسبت به فتوشاپ در بالا گفتیم.
در طراحی مخصوص چاپ، استاندارد خط برش برای چاپ در هر طراحی 3 الی 5 میلیمتر از هر طرف میباشد.
به عنوان مثال برای طراحی کارت های ویزیت 5 میلیمتر از بالا، پاینن، چپ و راست میبایست خط برش را قرار دهیم. نکته مهم اینکه برای چاپ بنر نباید خط برشی در طراحی در نظر گرفت. زیرا که چاپ بنر همیشه به طور کامل صورت میگیرد.
حرف آخر
حرف آخر اینکه طراحی چاپ از خود چاپ مهمتر است. زیرا که باید فاکتور ها و استاندارد های بیشتری را برای طراحی نسبت به چاپ در نظر گرفت. درصورتی که طراحی شما از استاندارد های لازم به خوبی پیروی کند، حتی اگر کیفت جنس شیء زیاد هم خوب نباشد، در اینجا این طراحی خوب شما هست که در عین حال کار را خوب جلوه میدهد.
در مقالات و نوشته های بعدی در رابطه با نحوه به کارگیری رنگ ها در طراحی، رنگ های مکمل و رنگ های مربوط افرد کور رنگ صحبت خواهیم کرد. آموزش خواهیم داد که چگونه یک ذهن خلاق در طراحی داشته باشد.
پایان مقاله طراحی مخصوص چاپ
نویسنده: نوید خطیبی